PARAGRAFTAKONU: -Paragraf üzerinde durulan olay, kişi, durum, düşünce ya da duygudur. -Yazarın yazma nedenidir. -Her şey paragrafın konusu olabilir. Çünkü konu, yazarın okuyucuya ulaştırmak istediği ileti için bir araçtır. -Konu ile ana düşünceyi karıştırmamak gerekir. Konu, anlamlı bir sözdür, bir bütündür ama yargı değildir. YKS2020 TÜRKÇE-Paragrafta Anlam ile ilgili test soruları yer almaktadır. Sınıf Dil Anlatım Testleri; 11. Sınıf Matematik Temel Testleri; 11. Sınıf Matematik İleri Testleri; Karışık Konular. Eğitim Vererek Para Kazanma Yöntemleri. Akademik Editör-9 Haziran 2022 7. OrtaöğretimYeni Müfredat 6. Sınıf Türkçe dersi Paragrafta Anlam Testleri Çözerek kazanım ve kavramaları arttır. 6. Sınıf Türkçe Paragrafta Anlam Testi Çöz. Konu Anlatımı İzle. Yorum Listesi. paragraf sorularını beğenerek çözüyorum. ela 2020-09-02 01:36:24. Benzer Testler. 6. Sınıf Türkçe Sözcükte Anlam – 3 . TürkçeDersi 6. Sınıf Konu Anlatımları 6. SINIF DERS NOTLARI SÖZCÜKTE ANLAM • Sözcükte Çok Anlamlılık → Gerçek, mecaz, terim, deyim anlam • Sözcükler Arası Anlam İlişkileri → Eş anlamlı, yakın anlamlı, zıt anlamlı • Söz Sanatları → Mecaz, ad aktarması, abartma, konuşturma • Deyimler ve Atasözleri → Yansıma, ikileme, atasözü, deyim Soru7 6.Sınıf Türkçe Paragraf Cevaplı Test 2 5, 6 ve 7. soruları aşağıdaki paragrafa göre cevaplayınız. Yukarıdaki cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturmak istenirse hangisi doğru sıralama olur? A) 4 - 1 - 3 - 2 B) 4 - 2 - 1 - 3 C) 1 - 3 - 4 - 2 D) 1 - 4 - 2 - 3 . İngilizce Konu Anlatımı; İngilizce Testleri; SınıfTürkçe Paragrafta Anlam Öğrenci Sunusu gerekli dokümanları buradan indirebilirsiniz. Eklenme Tarihi: 03-05-2018, Ana Kategori: Sosyal Bilgiler, Alt Kategori: 7. Sınıf, İndirme: 7, Ekleyen: Egitimaski 7.sınıf sosyal bilgiler konu anlatımı. HGp5AL. Bu dersimizde Paragrafta Anlatım konusunu özet bir şekilde inceleyeceğiz. Bu konu ile ilgili olarak dikkat etmeniz gereken bir husus şudur ki; aşağıda yer alan kavram bağlamı sizin mevcut ders müfredatından farklı olsa da ancak sitemizin anlatımımız daha kapsayıcı olacaktır. Sitemizde sizler için özel olarak hazırlanmış özet ders notlarımız ile bu konuyu anlamanızı güçlendirecek geçmiş yıllarda çıkmış sınav soruları hakkında fikir Paragrafta Anlatım konusunun sonunda aşağıdaki kazanımları elde edecek ve aşağıda yer alan soruların cevaplarına ulaşmanızı anlatım yöntem ve teknikleri nelerdir?Paragrafta anlatım biçimleri nelerdir?Paragrafta anlatım test sorularını çözmenin pratik yolları nelerdir?Paragrafta anlatım nitelikleri nelerdir?Paragrafta düşünceyi geliştirme yolları nelerdir?Sayısal verilerden yararlanma nedir?Tanımlama örnekleri nelerdir?Örnekleme cümleleri nasıl ayırt edilir?Tanık gösterme ne amaçla kullanılır?Konu İçeriği1 Anlatım Açıklayıcı Tartışmacı Öyküleyici Betimleyici Anlatım2 Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Tanık Sayısal Verilerden Yararlanma3 Anlatım Yoğunluk Özlülük Anlatım konusunu yukarıda yer alan başlıklarda inceleyeceğiz. Bildiğiniz konuları doğrudan atlayabilir ve konu başlıkları arasında hızlıca geçiş yapabilirsiniz. Ayrıca dersimizi, word ortamında ya da pdf ortamına aktararak çalışma kağıdı olarak da kullanabilirsiniz. Ayrıca Türkçeci Mobil uygulamamızda tüm konular için hazırlanmış özel testler yer almaktadır. Uygulamamız hakkında geniş bilgi bu Anlatım üç yönden incelenmektedir. Şimdi bu konuyu BiçimleriAnlatımın amacına göre dört çeşit anlatım biçimi vardırAçıklayıcı AnlatımHerhangi bir konuda bilgi vermek amacıyla oluşturulan anlatım biçimidir. Bu anlatım biçiminde asıl amaç bilgi vermek olduğu için düşünceler yalın, somut ve nesnel ifadelerle anlatımda düşünceyi geliştirme yollarından örnekleme, tanımlama, karşılaştırma sıkça AnlatımOkuyucunun herhangi bir konu üzerindeki düşüncelerini değiştirmek amacıyla oluşturulan anlatım biçimidir. Yazar, birtakım kanıtlara dayanarak düşüncelerini benimsetmeye çalışır. Tartışmacı anlatımda örnekleme veya tanık göstermeden sıkça anlatım biçiminde iki görüş Yazarın savunduğu görüş. Ana düşünceb. Yazarın karşı çıktığı görüş. Yardımcı düşünceNOTAçıklayıcı ve tartışmacı anlatımı karıştırmamalıyız. Açıklama da amaç okuyucuyu bilgilendirmektir. Tartışmada ise duygu ve düşünceler değiştirilmeye AnlatımOlayların veya yaşamdan kesitlerin oluş sırasına göre ve eylem hâlinde anlatıldığı anlatım biçimidir. Öyküleyici anlatımlarda olay, şahıs, yer ve zaman unsurları vardır. Öyküleyici anlatımda genellikle geçmiş zaman veya şimdiki zaman kullanılır. Öyküleyici anlatımla öykü, roman, tiyatro, günlük, anı, masal gibi olaya dayalı türler AnlatımYazarın gördüğü bir yeri veya nesneyi okuyucunun gözü önünde canlanacak şekilde anlattığı anlatım biçimidir. Betimleme sözcüklerle resim yapmaktır. Bu nedenle iyi bir gözlem yapılması gerekir. İnsanın dış görünüşü tasvir edilirse buna fiziksel portre ıslanmamak için duvara dayanmıştı. Yağmurdan ıslanan kızıl saçları darmadağınıktı. Ufacık yüzü soğuktan mosmor olmuştu. Gözleri kocaman kahverengiydi. Ayaklarında yazlık bir ayakkabı Düşünceyi Geliştirme YollarıAna düşünceyi çeşitli yönlerden destekleyen ayrıntıları içerir. Düşünceyi geliştirme yolları şunlardırTanımlamaBir kavramın ne olduğunu belirtmeye tanımlama denir. Tanım cümleleri “nedir?” sorusuna cevap verir. Bu cümleler “dir, denir” ile gerçeğe giden yolu aydınlatan ışıktır. Bilim nedir?ÖrneklemeAnlatılmak istenen düşüncenin doğruluğunu veya yanlışlığını ispatlamak için kullanılan bir yoldur. Örnekleme, düşüncelerimizi cümlede örnekleme yapılmışsa önüne örneğin’ sözcüğü GöstermeAnlatılmak istenen düşünceyi daha etkili kılmak için başkalarının sözlerini alarak kullanmaktır. Tanık göstermede atasözlerinden de yararlanılır. Başkasına ait ifadeler genellikle doğrudan anlatım yöntemiyle verilir ve genellikle tırnak içine üç tarafı denizdir, içinde de birçok göl vardır. Batılı ülkeler, Türkiye sadece denizlerinden yararlansa zengin bir ülke olur, kavram ya da varlık arasındaki benzerlik veya karşıtlığı dile getirmedir. Karşılaştırma birinci kavram anlatılıp diğerine geçerken “oysa, hâlbuki, ancak, gibi, en, daha” gibi sözcükler Verilerden YararlanmaYazar düşüncesini inandırıcı kılmak için konuyla ilgili anket veya istatistik sonuçlarına yer verir. Bu tür anlatımlarda sayısal unsurlar rakamla NitelikleriAnlatımı etkili kılan özelliklerdir. Anlatım nitelikleri şunlardırAçıklıkAnlatımda sözün anlaşılır olmasıdır. Sözün tek anlama gelmesidir. Başka anlama gelecek şekilde kullanılmamasıdır. Ayrıca noktalama işaretleri yerli yerinde inşaata bir kış günü öğretmenlik yapan ablamı ziyaret gereksiz sözcük kullanmamaktadır. Cümleden bir sözcüğü çıkardığımızda anlamda daralma olmuyorsa o sözcük mektuplaşmalar tam iki yıl zevk ve beğenilerimize hitap merdivenlerden aşağı dinlemiyor, üstelik hem de sağlıklı, şen bir süsten ve gösterişten arındırılmasıdır. Sade, anlaşılır bir dil cümlede “yalınlık” bulunmamaktadır; çünkü mecazlı söyleyişlere yer bir denizi andıran gözlerini bir kedi tembelliğinde açıp okuyucuyu sürüklemesidir. Yazıda pürüzlerin anlatımın başka anlatımları çağrıştırmaması, kendine özgü nitelikler taşımasıdır.• Kendisine özgü anlatımı var.• Kendi çizgisini bulmuş.• Kendi sesini bulmuş.• Altında imzasını görmesem de kime ait olduğunu ÖzlülükAz sözle çok şey anlama yönünden zenginliğini ifade eder. Bu tür anlatımlarda okuyucu okuduğu metinden derin anlamlar çıkarır. Atasözleri ve diğer özlü sözlerde bu nitelik söz ve düşüncelerin vatan, millet ve din unsuru gözetilmeden tüm insanları ilgilendirecek şekilde yabancı sözcüklerden uzak olması öğrencilerim; Paragrafta Anlatım konu anlatımı şimdilik bu kadar. Paragrafta Anlatım konusu hakkında tüm yanlış ve varsa eksiklikleri lütfen iletişim formu ile bize bildirin. Bu konu ile ilgili çıkmış soruları da içeren test mi çözmek istiyorsunuz. Neden Türkçeci Mobil Uygulamasını denemiyorsunuz?Türkçeci mobil uygulaması hakkında daha geniş bilgi için buraya tıklayabilirsiniz. Anlam bakımından paragraf; ana düşünce, yardımcı düşünceler, konu, başlık, anahtar kelimeler, soru, duygular, duyular, karakter ve paragrafta olay, zaman, yer, varlık kadrosu olmak üzere on ana başlıkta incelenirParagrafın Anlam Yönü Kavram Haritası1. Paragrafta Ana Düşünce Ana FikirYazar veya şairler bir konu aracılığı ile belirli bir anlatım yöntemini kullanarak okuyucuya bir mesaj ulaştırır. Parçada okuyucuya verilmek istenen asıl düşünceye ana düşünce denir. Bir parçanın yazılmasının amacı ana düşüncedir, parçanın konusu da parçanın yazımı için araç düşüncenin bazı özellikleri > Ana düşünce bir yargı bildirir. > Parça okunduğunda herkesin vardığı ortak düşüncedir. > Parçayı kapsar nitelikte genel bir yargıdır. > Parça tek cümle ile özetlenecek olsa bu ana düşünce cümlesi parçada ana düşünceyi bulmak için şu yolu izleyebiliriz 1 Öncelikle konu bulunmalıdır. 2 Yazarın konuyu ele alış amacının ana düşünceyi oluşturduğu unutulmamalıdır. 3 Parçadaki bağlayıcı kavramlar varsa belirlenmeli; çünkü “kısacası, sonuçta, oysa, bence, özetle, aslında” gibi ifadelerden sonra ana düşünce gelebilir. 4 Örnek verilmişse örnekten önceki yargının ana düşünceyi verebileceği hatırdan çıkarılmamalıdır. > İyi bir paragrafta ana düşünce bir cümle şeklinde parçanın başında, sonunda veya herhangi bir ye­rinde verilir. Paragraftaki diğer cümleler ise ana dü­şünceyi açıklayıcı ya da destekleyici nitelikte olur. > Ana düşünce, bazen de yazının bütününe sindirilmiş durumdadır. Bu durumda ana düşünce paragraf yorumlanarak, anlatılanlardan hareketle bulunur. > Bu bilgiler göz önüne alınarak ana düşünce bulu­nurken parçada şu sorulara cevap aranmalıdır– Yazar bu parçayı hangi amaçla yazmıştır? – Bize ne anlatmak istemektedir?Bu sorulara cevap aranırken karşımıza çıkacak dü­şünceleri, kendi görüşümüze göre değerlendirmemeliyiz. Parçada bizim kabul etmediğimiz, hatta tam tersini düşündüğümüz bir fikir işleniyor olabilir. Yazılanlar­dan hareketle ve yazara göre doğrular bulunmalıdır. NOT 1 Parçanın ana düşüncesi, parçanın bütününü kapsar. Ana düşünce bulunurken sınırlamaya ve kapsayıcılığa dikkat edilmelidir. Ana düşünce olarak belirlenecek ifade parçanın tamamını kap­sayıcı nitelikte olmalıdır. Çünkü parçanın bir kıs­mını karşılayan düşünce ana düşünce “Türk milletini şiirsiz düşünemeyiz. O, asırlar boyu şiirle düşünmüş, şiirle konuşmuştur. Kahramanlık­larını şiirle ifade etmiş; üzüntülerini, sevinçlerini şiir­le dile getirmiştir. Analar, çocuklarını şiirle avutmuş, şiirle uyutmuştur. Ölenlerin arkasından şiirle ağlanmıştır. Sözün özü, Türk milleti şiir zevki olan ve şiire yatkın bir millettir.”Bu parçanın ana fikrini bulmak oldukça kolay. Çünkü yazar parçanın bütününde anlattıkları­nı “sözün özü” diyerek son cümlede özetlemiştir. Bu cümleden yola çıkarak bu parçada “Şiirin mille­timizin hayatında önemli bir yeri olduğu” düşünce­sinin vurgulandığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Eğer biz bu parçanın ana düşüncesi için “Şiir, insan yaşamında önemlidir.” belirlemesini yapmış olsay­dık hata ederdik. Çünkü bu düşünce parçada anlatılandan daha ge­nel bir yargıdır. Oysa parçada şiirin bütün insanlar için önemi değil, sadece Türk insanının yaşamında­ki yeri anlatılmış. Eğer bu parçanın ana düşüncesi olarak “Türk mil­leti kahramanlıklarını şiirle ifade etmiştir.” belirleme­sini yapsaydık, yine hata yapmış olurduk. Çünkü bu sefer de ana düşünceyi oldukça daraltmış olurduk. Parçada, Türk milletinin kahramanlıklarını şiirle ifa­de ettiği anlatılmıştır; ama bu düşünce Türk milleti­nin yaşamında şiirin yerini anlatmak için kullanılmış yardımcı düşüncelerden sadece biridir. Yani parça­yı kapsayıcı nitelikte değildir. Dolayısıyla bu belirle­me de ana düşünce olamaz. NOT 2 Ana düşünce bazen de parçanın girişinde yani ilk cümlede “Oyun, çocukların ruhsal eğitiminde önemli bir yer tutar ve gelişmelerini sağlar. Oyundan ve oyuncak­lardan mahrum bazı çocukların, gelecekte asık yüzlü, somurtkan ve çekilmez kişiler oldukları görül­müştür. Oyunlar, aşırı olmadığı sürece, çocuklar için vazgeçilmez eğlence kaynaklarıdır.”Bu parçanın bütününde “oyun ve oyuncağın, çocu­ğun ruhsal gelişimi için gerekli olduğu” düşüncesi işlenmiştir. Yazar bu ana düşünceyi zaten ilk cümlede “Oyun, çocukların ruhi eğitiminde önemli bir yer tutar ve gelişmelerini sağlar.” sözleriyle vermiştir. Daha sonraki cümlelerde ise bu düşüncesini açık­layıcı ve destekleyici açıklamaları sıralamıştır. De­mek ki bu parçanın ana düşüncesi ilk cümlededir. NOT 3 Ana düşünce, bazı parçalarda son cümlede bu­ “Kişilerin tek başlarına bir güçleri yoktur; çabaları­nın sonucu, dünyanın genel tablosu içinde pek fark edilmez. Hayatta işler, genel bir iş bölümüne göre yürütülür. Bu iş bölümünde tek adamın payı bir yağmur damlası kadardır. Gene de her damla, taş­kını artırır; her el insanlığın mutluluğuna ya da sefa­letine bir şeyler katar.”Yazar bu parçada asıl mesajını son cümlede ver­miştir. Bu parçanın ana düşüncesi “Gene de her damla, taşkını artırır; her el insanlığın mutluluğuna ya da se­faletine bir şeyler katar.” cümlesinde gizlidir. Biz bu cümleden “Dünyanın iyi veya kötü oluşunda her ferdin payı vardır.” sonucunu çıkarabiliriz. Bu yargı ana düşüncedir. NOT 4 Ana düşünce bazen yazının içinde bir cümle ola­rak geçmez. Ana düşünce parçanın bütününde olabilir. Okuyucu, bütün parçayı değerlendirerek ana düşünceye kendisi “El halısında desen, göz değmesin diye nazar bon­cuğu; serilen eve bolluk getirsin diye bereket ağa­cı; birlik ve beraberlik, dirlik ve düzen getirsin diye zincir hâline getirilmiş halkalar şeklinde gösterilir.”Bu parçanın konusu “halı desenleri”dir. Ancak par­çanın ana düşüncesi doğrudan verilmemiştir. Bunu biz bulacağız. Yazar parçada halı desenlerinin anlamlarından bahsediyor ve örnekler veriyor. Öyleyse bu yazının amacı “Halıdaki desenlerin ken­dine özgü anlamları vardır.” düşüncesini okuyucuy­la paylaşmaktır, diyebiliriz. NOT 5 Bazı parçalarda asıl mesajı dolaylı olarak verilir. Bu yapılırken karşılaştırma ve benzetme yapılır. Bu tip parçalarda ana düşünce parçada bir cüm­le olarak geçmez. Ana düşünce, parçanın bütü­nüne sindirilmiş biçimdedir ve okuyucunun bul­ması “Şimdi bir heykeltıraş düşününüz. Gevşek ve çürük bir zemin üzerine güzel, mükemmel bir heykel yap­maktadır. Bu heykeli bir an için herkes beğenebilir. Fakat zemin çürük olduğundan bu heykel yaşaya­maz. Harçlarla ne kadar kuvvetli dayanak yapılırsa yapılsın yıkılır. Çünkü zemini gevşektir.”Yazar, parçada bir olay anlatmakla söze başlamış. Bu olay çürük bir zemine yapılan bir heykelle ilgilidir. Yazar sonra da bu olayla ilgili hükmünü vermiştir “Sağlam zemine inşa edilmemiş eserler mükem­mel de olsa ayakta duramaz.” Yazar aslında bunu anlatmak istemiyor. Bu olayı hikâye ederek okuyu­cunun bir genellemeye ulaşmasını istiyor. Bu genelleme “Her iş önce sağlam bir temele dayanmalı­dır.” düşüncesidir. Parçanın ana düşüncesi de budur. NOT 6 Bazen de parçada anlatılanlar seçeneklerde bir atasözüyle karşılanır. Parçada anlatılanları o ata­sözü kapsar. Bu sorularda metin, aslında bir atasözünün açıkla­masıdır. Dolayısıyla seçeneklerde ana düşünce ola­rak bir atasözü yer alır. Sorular çözülürken atasözü bilgisi “Hayat riskler üzerine kurulu. Riske katlanmayı gö­ze alamayan, büyük sıçramalar yapamıyor. Büyük sıçramayı göze alanlar ise düşme riskini de kabul etmek zorunda kalıyor.”Bu parçayla ilgili “Paragraftaki düşünceye uygun atasözü aşağıdakilerin hangisidir?” şeklindeki bir soruya cevap olarak “Korkak bezirgan ne kâr eder ne zarar.” atasözünü verebiliriz ve bu atasözü de parçanın ana düşüncesi olur. NOT 7 Bazı şiirlerin de ana düşüncesi vardır. Bu ana dü­şünceler atasözü ile de ifade “Her canlıya Hak, lâyık olan cevheri verdi. Tırtıl iki diş bulsa eğer, ormanı yerdi. Şayet kediler, haftada bir gün uçabilse, Dünyada bütün serçelerin nesli biterdi.”Bu şiirin ana düşüncesi ilk mısradadır. Şair sonraki mısralarda ise ilk mısrada verdiği ana düşünceyi ör­neklerle açıklamaya çalışmıştır. Öyleyse ilk cümleden yola çıkarak bu cümlenin ana düşüncesi olarak “Allah, her canlıyı kendine özgü yeteneklerle donatmıştır.” Paragrafta Yardımcı DüşüncelerParçada ana düşünce ortaya konurken bu düşün­ceyi açıklayıcı ve destekleyici nitelikte başka dü­şüncelerden yararlanılır. İşte parçada ana düşünce­ye zemin oluşturan bu düşüncelere yardımcı dü­şünce ayaklı bir sandalye düşünün. Bu ayaklardan hiçbiri tek başına bir sandalyeyi oluşturmaz. Ancak dördü bir araya geldiğinde sandalye oluşur ve kul­lanılır duruma gelir. İşte parçadaki yardımcı düşün­celerin her biri, sandalyenin ayaklarından biri gibi­dir ve bunlar ana düşünceyi ayakta düşünceler; > Parçada sayı olarak birden fazladır. > Parçayı tam olarak kapsamaz. > Ana düşüncenin sınırlarını çizer. > Ana düşüncenin anlaşılmasını sağlayıcı nitelik­ bizden parçada yer almayan yardımcı düşünceyi bulmamız istenir. Dolayısıyla bu sorular olumsuz soru şeklindedir. Yardımcı düşünce soruları iki şekilde çözülür 1. YÖNTEM Önce soru kökü, sonra seçenekler, daha sonra da parça okunur. Bu işlemden sonra seçeneklerdeki ifadeler parçadaki cümle­lerle tek tek cümleler ya aynıyla, ya bölünerek bir kıs­mıyla ya da özü bozulmayacak şekilde biraz değiş­tirilerek üç seçeneğe yerleştirilmiştir. Yapılacak iş, bu cümlelerle uyum sağlayan seçenekleri bire bir eşlemektir. Açıkta kalan seçenek, parçada olmayan düşüncedir. 2. YÖNTEM Önce soru kökü okunur. Sonra dik­katli bir şekilde parça okunur. Daha sonra par­çada anlatılanlar akılda tutularak seçenekler tek tek okunur. Bu okuma esnasında parçayla uyum sağlamayan, parçada olmayan seçenek bulun­maya yöntem zaman almaz; yalnız bazen parçada anlatılanlar akılda tam olarak kalmadığından yanlış bir sonuca SoruBaşarıya giden yolda insanın ilk büyük düşmanı tembelliktir. Burada tembelliği tanımlamaya gerek yok. Onu herkes az çok tanır. Ancak söylemek ge­rekir ki tembellik insanın karşısına çıkıp yiğitçe sa­vaşmaz. Biçimden biçime girerek insanı alt etmeye göre, tembellik için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez? A Her zaman ayrımına varılmayan bir tehlike olduğu B İnsana yabancı olmayan bir davranış olduğu C Her insanı ayrı biçimde etkilediği D Öz güveni olmayan insanları kendine tutsak ettiğiÇözüm Parçanın sonundaki “Biçimden biçime girerek insa­nı alt etmeye çalışır.” ifadesinden A, “Onu az çok herkes tanır.” cümlesinden B, “Biçimden biçime girerek insanı alt etmeye çalışır.” ifadesinden C seçeneği çıkarılabilir. Çünkü biçimden biçime girmede herkese farklı görünme söz konu­sudur. D seçeneğindeki “Öz güveni olmayan insanları kendine tutsak ettiği” yargısına ulaşmamızı sağla­yacak bir ipucuna parçada rastlayamıyoruz. Doğru cevap Paragrafta KonuÜzerinde durulan, hakkında yazı yazma gereği hissedilen her türlü kavrama konu denir. Konu, yazarın mesajını okuyucuya ulaştıran bir araçtır. Yani yazının yazılış amacı değil, amaca götüren bir araçtır. Parçanın konusu bulunurken şunlara dikkat edilmelidir 1 Parçada en çok tekrar edilen sözcükler üzerinde yoğunlaşılmalıdır. 2 İlk cümlelere dikkat edilmelidir, çünkü konu ilk cümlelerde verilebilir. 3 Konu, parçanın tamamını kapsar nitelikte olmalıdır. Ancak konuyu ararken genellemeye gidilmemelidir. Konu, mümkün olduğunca parçayı da kapsayıcı şekilde “Herkes lider olamaz. Kitleleri peşinden sürükleyip götürebilmek için birçok olumlu niteliğin bir kişide toplanması gerekir. Bilgi, çalışkanlık, disiplin, kariz­ma, iyi hitabet, güçlü sezgiler… Bu nitelikler de yet­mez. Ayrıca lider çok okumalı, çok çalışmalıdır. Toplum için fedakârlıkta bulunmalıdır.”Parçada “lider”den söz edildiğini görüyoruz. Yalnız, “lider” çok geniş kapsamlı bir söz. Acaba parçada “lider” hangi yön­den sınırlandırılmış? Yani parçada; “Liderin topluma katkılarından mı, “Lider yetiştirmenin önemi”nden mi, “Liderin görevlerinden mi söz edilmiş?Hayır, hiçbiri değil. Paragrafta “çalışkanlık, disiplin, iyi hitabet” gibi özelliklerden söz edilmiş. Bu özel­likleri taşıyan kişilerin lider olabileceği belirtilmiş. O hâlde parçada “liderin özellikleri” üzerinde durul­muş. İşte konuyu bulmuş olduk Liderin Paragrafta BaşlıkKonuyu en iyi şekilde kapsayıp yansıtan ve birkaç sözcükten oluşan sözcük grubuna başlık > İlgi çekici ve düşündürücüdür. > Konu hakkında bilgi verir. > Ana düşünceyi çağrıştırır. > Parçanın bütünü okunduğunda daha iyi kavranır. > Hem şiirin hem de paragrafın bir başlığı “Çocuklar doğar. Dünyaya bakar, Sevimli mi sevimli Yürüdükçe, Yol yordam öğrenir. Uçtukça uçar. Koştukça bir ceylan gibi”Bu şiire “Çocuklar” başlığını koyabiliriz. Çünkü şiirde doğan, büyüyen, sevimli mi sevimli çocuk­lardan söz edilmektedir.» “Bir yazarın bütün ustalığı, iyi tarif ve iyi tasvir et­mekten ibarettir. Yazılan şeyin doğal, kuvvetli ve gü­zel olması için gerçeği ifade etmesi gerekir. Okudu­ğunuz bir eser sizi fikirce yükseltir, içinizi asil duy­gularla doldurursa, onu değerlendirmek için başka bir ölçü aramayınız. Eser iyidir ve usta elinden çık­mıştır.”Bu parçada ise “Usta Yazar” başlığını Paragrafta Anahtar KelimelerBir cümlenin veya sözün yansıtmak istediği anlam için en büyük ipucunu veren ana kavram veya keli­meye anahtar kelime “Okuyarak olayların ve gelişmelerin iç yüzünü öğre­nen bir kişi, öncelikle kendine olan güvenini artırır. Bu ise aynı zamanda düşünce ufkunu geliştirip ge­niş bir görüş açısı sağlayarak olayları inceleme ye­teneği kazandırır. Ayrıca okuyan kişiler çok okuma­nın beraberinde getirdiği zengin kelime dağarcığı­na sahip oldukları için, etkileyici ve güzel konuşa­rak hitap ettikleri kişilerde etki de uyandırırlar.”Bu metindeki “okumak, öğrenmek, güven, düşün­ce ufku, kelime dağarcığı” gibi sözler anahtar keli­ Paragrafta SoruBu tip sorular da konu ile ilgilidir. Çünkü sorulan bir soruya karşılık birtakım açıklamalar yapılmaktadır. Parçanın hangi sorunun cevabı olduğu sorulur. Parçada anlatılan bilgiler, soru hakkında bize ipucu verecektir. Bu tip soruları çözerken parçanın ilk cümlesine dikkat etmek gerekir. Parça “evet, hayır” gibi ifadelerle başlıyorsa bu sözcükler de bizim için SoruDeneyimle yetişmiş kişiler de kimi işleri yapabilir, başarabilirler. Yaptıkları işler üzerine yargıda da bu­lunabilirler. Ancak yapılan işle ilgili durumları, her yönden ele alıp incelemek, düzenlemeler yapmak ve çözüm önerileri bulmak özellikle bilgili kişilerin açıklama aşağıdaki sorulardan hangisine kar­şılık olabilir? A Sorunların çözümünde bilginin ve deneyimin payı nedir? B Ezber bilgi mi yoksa deneyimle edilen bilgi mi daha değerlidir? C Deneyimli ve bilgi insanlar işlerinde neden daha kararlı olurlar? D Bilgiye ulaşmada deneyimin ve gözlemin önemi nedir?Çözüm Parçada iki kavramla ilgili açıklama yapılmıştır De­neyim ve bilgi. Problemlerin çözümünde deneyim önemli, fakat bu tek başına yeterli olmaz. Bilgi de gerekli. O hâlde bu parça “Sorunların çözümünde bilginin ve deneyimin payı nedir?” sorusunun ceva­bıdır. Cevap A’ Paragrafta Olay, Zaman, Yer ve Varlık KadrosuYer, zaman, şahıs öğeleri kullanılarak belirli bir kural çerçevesinde oluşturulan edebî metinlere olay yazıları denir. Öykü, roman, masal, fabl gibi türler olay “Güneşli bir nisan sabahıydı. Çoban Haydar, her zamanki gibi koyunları ve keçileri ahırdan çıkarıp köylerinin yanındaki meraya doğru yola koyuldu. Amacı sürüyü otlatmak, kış boyunca iyi beslene­meyen koyunları ve keçileri taze otlarla iyice do­yurmaktı. Köyün hemen yanındaki bu mera, ba­har gelince bereketlenir, yeşilin bin bir tonuyla bezenirdi.”Yukarıdaki paragrafın olay, zaman, mekân ve şahıs kadrosu şöyledirOlay Haydar’ın sürüyü meraya götürmesi Zaman Nisan sabahı Mekân Köyün yanındaki mera Şahıs Kadrosu Çoban Hayda8. Paragrafta DuygularParagrafta yazarın iç dünyasına ait pişmanlık, küçümseme, beğenme, korku, sitem vb. izlenimlere yer Dışarıda çok güzel kar yağıyordu. Pencerenin önüne oturup kar yağışını seyrediyor, kar tanelerinin beyaz gülücükler dağıtarak süzüle süzüle yere inmesini seyretmekten büyük sevinç duyuyordum. Bu sırada yandaki kanepede oturan dedeme heyecanla seslendim “Dede, bak! Her yer nasıl da bembeyaz oldu!” Dedem dışarı baktı ve bana; “Evet benim güzel kızım, tıpkı pamuk tarlası gibi.” parçada yazar “neşe, heyecan” duygularından Paragrafta DuyularParçada yazar “görme, işitme, dokunma hissetme, tatma, koklama” duyularından Bu mahallede oturanlar yaz sabahları ağaçlara yuva yapan bülbüllerin sesleriyle ve mis gibi kokan çiçeklerle uyanırlar. Ancak güneş, perdeleri ara­layıp odalara sızdığında duyulan sadece kuş ses­leri değildir. Çocuklar uyanmış ve cıvıl cıvıl sesle­riyle sokakta oynamaya paragrafta yazar “görme, işitme, kokla­ma” duyularından Paragrafta KarakterBir bireyin kendine özgü yapısı, onu başkasından ayıran temel belirti ve bireyin davranış biçimlerini belirleyen özelliklere karakter denir. “Uysal, kararlı, inatçı, sorumluluk sahibi, disiplinli” gibi kavramlar “Vatanını ve milletini çok seven Atatürk, bu uğurda canını feda etmekten kaçınmazdı. Ülkesi ve milleti için girdiği savaşlarda hep ön safta yer alması bu­nun en güzel örneğidir.”Yukarıdaki parçada Atatürk’ün karakterlerinden bi­ri olan “vatanseverlik” dile getirilmiştir. A- PARAGRAFTA ANLAM ​ 1. Konu ​ Paragraftaki cümlelerin genelinin anlattığı düşünceye denilir. Konu paragrafın vermek istediği mesaj ya da mesajlar değildir. Konu bir şey öğretme amacı taşımaz. Sadece “Bu parça neyi anlatıyor?” sorusunun cevabıdır. Örnek ​ “ Anlayışlı birisi olmak isteyenler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Yukarıdaki parçada genel olarak anlayışlı olmak isteyen insanın dikkat etmesi gereken hususlar anlatılmaktadır. Yani parçanın konusu "anlayışlılığın kriterleri" olabilir. 2- Ana Düşünce ​ Parça boyunca okuyucuya verilmek istenen mesaja denilir. Kısaca düşünce parçanın neyi anlattığı değil neyi anlatmak istediğidir. O yüzden parçaya “ Bu paragraf neyi anlatmak istiyor?” sorusu sorulur. Ana düşünce paragrafın içinde bir cümle içinde verilebileceği gibi paragrafın genelinden çıkarılabilecek bir anlam da olabilir. Her iki durumda da okuyucu ana düşünceyi bulma için kendine Yazar bu parçayı hangi amaçla yazmıştır?’ veya Yazar bu parçayla neyi anlatmaya çalışmıştır?’ sorularını sormalıdır. Cevap ana düşünce olacktır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer hususta parçada bulunan ana düşünce konu da olduğu sadece bir kelime ya da kelime grubu olarak ifade edilemez. Ana düşünce yargı olarak ifade edilmelidir. Örnek “ Anlayışlı birisi olma isteyen ler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Yukarıda konusunu bulduğumuz bu parçanın ana düşüncesini bulmaya çalışalım. Yazar parçanın genelinde anlayışlı birisi olma yolunda ilerlerken dikkat edilmesi gerekenleri anlatmış. Bu da demek oluyor ki “Bu özelliklere dikkat etmezsen anlayışlı olamazsın, “ ya da “Anlayışlı olabilmek için dikkat edilmesi gerekenlere uymalısın” mesajı vermektedir. Bu iki cümle de sonuç olarak aynı anlama gelir. İkisi de yukarıdaki paragrafın ana düşüncesi olabilir. ​ B- PARAGRAFTA YAPI ​ 1. Giriş ​ Genelde bir cümle ile anlatılan ilk bölümdür. Bazen birkaç cümle olabilir. Giriş bölümünde verilen bilgi paragrafın bir sonraki cümlelerinde ayrıntılarına inilerek anlatılır. Giriş cümlesinin en önemli özelliği kendinden önce bir cümle varmış izlenimi vermez. Bu nedenle giriş cümleleri asla kendinden önceki bir anlama bağlayan bağlaç özelliği gösteren cümleler barındırmaz. Oysa ki, Fakat, ama, ise .... ​ ​ 2. Gelişme ​ Giriş bölümünde anlatılanı açıklayan ve ve sonrasında konunun ayrıntılarına girilen bölümdür. Bu bölümün belirgin özelliği sıklıkla anlatım teknikleri ve ifade yöntemlerinin uygulanmasıdır. Yani betimleme, açıklama, tanımlama, tanık gösterme gibi. Örnek ​ Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel içeriklerinin yanı sıra zamansızdıriar. Asırlar öncesinden gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir. Yukarıdaki paragrafta ilk cümle giriş cümlesidir. İkinci ve üçüncü cümle girişte anlatılmak istenen zamansızlık kavramını açıklamaktadır. Bu yüzden gelişme bölümü cümleleridir. ​ ​ 3-Sonuç ​ Giriş bölümünde bahsedilen, gelişme bölümünde ise açıklanan konunun sonuca bağlandığı bölümdür. Genelde paragrafın sonunda yer alır. Bunun sonucunda, Özetle, Bu yüzden...’ gibi ifadelerle başlar. Ana fikir çoğunlukla bu bölümde okuyucuya aktarılır. Örnek ​ Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel içeriklerinin yanı sıra zamansızdırlar. Asırlar öncesinden gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir. Yukarıdaki paragrafta giriş ve gelişme bölümü daha önce verilmişti. Şimdi ise paragrafın son cümlesine bakalım. Zamansız kavramı bir kere okuyup bırakılmayacak, insanın farklı dönemlerine hitap edebilen eserler olarak gelişme bölümünde anlatıldıktan sonra asıl söylenilmek istenen cümleye gelmiş. Burada da madem bu kitaplar her yaşa hitap ediyor o zaman tekrar tekrar okunması gerekir şeklinde sonuca erdirmiştir. Bu yüzden son cümle sonuç bölümüdür ve aynı zamanda ana fikri vermiştir. ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ C- PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ ​ 1. Betimleme ​ Yazarın parçada bahsettiği varlıkları okuyanın gözünde canlandırabilmesini sağlayacak şekilde anlatmasına denilir. Buna tasvir de denilir. Betimlemelerde gözlem esastır. Yazar tasvir ettiği varlığı resim çizer gibi anlatır. Örneğin bir ağacı tasvir ediyorsa rengini, boyunu, yapraklarının şeklini gibi özelliklerini açık ve sade bir üslupla anlatır. Okuyanın gözünde de yazarın tasvir ettiğine benzer bir ağaç canlanır.. Eğer yazar betimlemeleri objektif bir bakış açısı ile anlatırsa açıklayıcı betimleme, subjektif yani öznel bir bakış açışı ile anlatırsa buna izlenimsel betimleme denilir. Betimlenen varlık insan ise bu betimlemeye portre denilir. Eğer insan dış görünüşü anlatılıyorsa fiziksel, duygu,düşünce, karakter gibi soyut yanları anlatılıyorsa ruhsal portre denilir. Örnek ​ Sınıfa girdiğimde ilk dikkatimi çeken öğrenci en arkadaki sarı saçlı çocuktu. Zira sınıfın geri kalanı siyah saçlı idi. Boyu da çok uzundu. Yanındaki öğrenci omzuna bile gelemiyordu sarı saçlı çocuğun. Temiz giyinişi, dik bir oturuşu vardı. Ama yine yolunda olmayan bir şeyler var diyordu içimden bir ses. Yukarıdaki paragrafta ağırlıklı olarak sarı saçlı çocuğun betimlemesi yapılmıştır. Bu betimleme aynı zamanda fiziksel bir portredir. Diğer yandan betimlemelerde nesnel veriler kullanıldığından açıklayıcı betimlemedir. ​ ​ ​ 2-Öyküleme ​ Kişilerin başından geçen olay ya da olayların belirli yerde belirli zamanda anlatılmasına öyküleme denir. Kısaca hareketlerin anlatılmasına denir. ​ Örnek ​ Sabah erkenden kalktım. Yüzümü yıkadıktan sonra doğruca mutfağa yöneldim. Krallara layık bir kahvaltı hazırladım. Sonra eşime ve kızıma seslendim. Tembeller hala uyuyorlardı. ​ ​ ​ 3- Açıklama ​ Nesnel bir dil kullanılarak bilgi vermek amaçlı kullanılan yöntemdir. Sade, açık, anlaşılır bir dil kullanılır. Çünkü açıklayıcı anlatımın amacı okuyanı bilgilendirmektir. Örnek İlk bilgisayar bir bina büyüklüğündeydi ve bir hesap makinesinden öte bir şey yapamıyordu. Şimdi ise hesap makinesinden daha küçük bilgisayarlar ile uyduları yönetebiliyor insan. Küçülen teknoloji işlevsellik yönünden artıyor. Yukarıdaki parçada bilgisayarla ile ilgili sadece bilgilendirme yapılmıştır. Bu yüzden bu parçada açıklayıcı anlatım kullanılmıştır. ​ ​ ​ ​ ​ 4- Tartışma ​ Yazarın bir düşünceyi savunup diğer düşüncenin yanlışlığını savunduğu anlatım tekniğidir. Yazar bunu yaparken karşıda birisine hitap ediyormuş izlenimi vererek, onun düşüncelerinin yanlışlığını ispatlama gayreti içinde olur. Örnekler verir, deliller sunar. İnsanların güneşli günleri güzel’ olarak nitelendirip karlı, soğuk günleri beyaz ölüm, kara kış’ gibi ifadelerle dile getirmelerinin yanlışlığını herkesin görmesi lazım. Eğer kış yeterince soğuk geçmez ve kar yağmazsa ülkenin tarımsal açıdan fakirleşeceğini, mevsim dengelerinin bozulmasının tabiatı alt üst edeceğini insanların idrak etmesi gerekir. Görüldüğü üzere yukarıda bir görüş farklı bir algılamaya karşı savunulmaktadır. O yüzden yukarıda tartışma tekniği kullanılmıştır. ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ 4- PARAGRAFTA YARDIMCI İFADE YÖNTEMLERİ ​ Paragrafta yardımcı ifade yöntemleri genel olarak betimleme, öyküleme, açıklama ve tartışma olarak sınıflandırdığımız anlatım yöntemlerinin daha etkili ve güzel anlatım için kullandıkları yardımcı yöntemlere denilir. Yani bunlar Anlatım tekniklerinin gerektiğinde kullanılan birer parçası gibidirler. ​ ​ ​ ​ ​ 1- Tanımlama ​ Paragrafta cevabını veren cümle ya da cümlelerin bulunması o paragrafta tanımlama yönteminin kullanıldığını gösterir. Örnek Muz bahçelerinde yaşar genel olarak. Çok da büyük bir canlı değildir. Ancak tehlikelidir. Öyle ki onun için Dünyanın en zehirli örümceğidir.’derler. Neden mi bahsediyorum? Tabi ki muz örümceğinden. Yukarıda genel anlamda açıklayıcı anlatım tekniği kullanılmıştır. Yardımcı ifade yöntemi olarak da nedir?’ sorusunun cevabı olan Dünyanın en zehirli örümceğidir.’ cevabı tanım olduğu için tanımlamadan yararlanılmıştır. ​ ​3-Yardımcı Düşünce ​ Ana düşüncenin parçalarına yardımcı düşünce denilebilir. Bir diğer ifade ile yardımcı düşüncelerdeki anlamlar bir araya gelerek genel bir ana düşünce ortaya çıkarırlar. Bu yönü ile ana düşünceyi ortaya çıkaran daha az kapsamlı düşüncelerdir. Örnek ​ “ Anlayışlı birisi olma isteyenler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Cümlesinde ana düşünce ve konuyu bulmuştuk. Aşağıdakilerde yardımcı düşünceler olarak karşımıza çıkar ​ Anlayışlı olabilmek için iyi bir dinleyici olunmalıdır. Anlayışlı olabilmek için jest ve mimikler kontrol altında tutulabilmelidir. Anlayışlı biri olabilmek için empati kurulabilmelidir. Bu konu ile ilgili çıkan sorularda genel olarak “Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?” ya da “Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?” şeklinde sorulur.​ ​ ​ ​ ​ 4. Anlama Göre Başlık ​ İyi bir başlık paragrafın konusunu en iyi şekilde veya birkaç sözcükten oluşur. Parça okunduğunda ana düşünceyi anımsatmalıdır. Örnek ​ Türkçe benim biricik vatanım, memleketim, evim. Nereye gitsem, onu da beraberimde götürürüm. Ben Türkçeye tutkunum. Uzun yıllar Fransızca öğretmenliği yaptım. Fransızcayı da çok rahat konuşurum. Biraz İngilizce okudum, derken dört yıl İtalyanca kurslarına gittim, İtalyanca öğrendim. Bir parçacık da Almancaya el attım. Ama benim için Türkçenin yeri başka. Her insan kendi dilini sever; ama bence Türkçe dünya dillerinin en güzellerinden biri.” Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki paragrafa en uygun başlık olur? A Dünya Dilleri B Türkçe Sevgisi C Memleket Aşkı D Çok Dil Bilmenin Önemi ​ Cevap B 2. Karşılaştırma ​ En az iki kavram ya da varlığın farklı, benzer ya da ortak yönlerini kıyaslayarak ortaya koymaya denilir. “Günümüzde yazılarn şiirlerde ölçüye pekdikkat edilmiyor. Bununla birlikte kafiye kullanılıyor. Eskiden ikisine de dikkat edilirdi. Anonim manilere bile bakın yedili hece ölçüsü cuk diye oturuyor. Günümüzde ölçünün terk edilmesine anlam veremiyorum.” Yukarıdaki paragrafta eski dönem ile yeni dönemi ölçü açısından karşılaştırılmıştır. 3. Örneklendirme ​ Genel olarak bir düşüncenin ha iyi anlaşılabilmesi için kullanılan yöntemdir. Bu şekilde hem konu hem kolay anlaşılır hem de akılda kalıcılığı artar. Örnek ​ İnsanlar elindekinin kıymetini bilmiyor. Her gün etrafında olan ama hiç önem vermediği şeylerin kıymetini onları kaybettiğinde ya da onlara ulaşamadığında anlıyor. Örnek olarak çölün ortasında susuz kalan sultanın bir bardak su için bütün tahtından vazgeçmesi verilebilir. Düşünün bir kere o bir bardak olmasa zaten sultanlık da olmayacak. Demek ki hiçbir şeyi önemsiz görmemeliyiz. ​ ​ 4. Tanık Gösterme ​ Parçada anlatılan düşünceye okur tarafından daha inandırıcı bulunmasını sağlamak için aynı konuda söz sahibi olarak tanınan bir kişinin o konu ile ilgili sözlerini kullanmaktır. “İnsanın nerede neyi konuşacağını iyi bilmesi gerekiyor. Aksi halde bütün her şey berbat olabiliyor. Durduk yere sadece konuşmak için söz söyleyen ama ortama uymayan konuşmalardan bahsediyorum. Zaten bu tür konuşmaları yapan insanlara atalarımız “nadan” demişler, iyi de Ömer Seyfettin Nadan’ adlı eserinin başında bunu çık güzel ifade etmiştir’ Nadan ile sohbet güçtür bilene, Çünkü nadan söyler ne gelirse diline.’” Yukarıdaki parçada Ömer Seyfettin tanık olarak anlatılan görüşü desteklemek için kullanılmıştır. ​ ​ ​ 5. Sayısal Verilerden Yararlanma ​ Parçada istatistiki bilgi,anket sonucu gibi sayısal veriler verilerin kullanılmasına denilir. Bunlar anlatana düşünce için delil niteliği taşıyacığından inandırıcılık için çok önemlidirler. Örnek ​ Yapılan araştırmalar dünya nüfusunun hızla arttığını göstermekte. Dünya ile birlikte Türkiye’ de de hızlı bir nüfus artışı var. Tüik araştırmalarına göre Türkiye nüfusu son on yılda %25 artış gösterdi. Bu oran önceki on yılın iki katı. Görüldüğü gibi yukarıdaki parçada araştırma sonucu yüzde olarak belirtilmiş . Bu parçanın sayısal verilerden yararlandığını gösterir. ​ ​ ​ 6. Benzetme ​ Parçada anlatılan kavram ya da düşünceyi daha dikkat çekici bir şekilde anlatmak amacı ile benzetme sanatından yararlanmaya denilir. Örnek ​ Çok sinirli bir şekilde başka birine kızan birisi için kabaran bir nehir gibi adamın üzerine yürüdü’ denildiğinde adamı o anki sinirli görüntüsünü kabaran nehre benzetmiş olur. Bu şekilde bir cümle paragrafta kullanıldığı zaman benzetme yönteminden yararlanılmış olur. ​ 5- PARAGRAF ANLATIM ÖZELLİKLERİ ​ 1. Doğallık ​ Edebi sanatlardan ve süslü cümlelerden kaçınan açık ve sade bir anlatımın kullanılmasıdır 2. Duruluk ​ Anlaşılması zor ifadelerin kullanılmadığı özelliktir. Kısaca nasıl dalgalı olmayan bir suya baktığımızda suyun içini rahatça, zorlanmadan görebiliyorsak, yazıda da açık, anlaşılır, imge ve sembollerin çok az ya da hiç kullanılmadığı parçalar için duru ifadesi kullanılır. ​ 3. Sürükleyicilik ​ Okuyucunu eserle bütünleştiği, okumaktan kendini alıkoyamadığı anlatım özelliğidir. Genelde olay ifade eden parçalar için söz konusudur. Ancak böyle bir şart yoktur. Bilimsel bir eser de sürükleyici olabilir. Önemli olan okuyucunun ilgisini canlı tutabilmektir. ​ ​ 4. Akıcılık ​ Parçada okunması zor ve anlaşılması zor kelime ve kelime gruplarından sakınılarak, kelimeleri rahat bir şekilde okunacak şekilde sıralayabilmektir. Ses ve ritme dikkat edilmelidir. Birbirine ses ve ritm bakımından uymayan sözcükler yan yana getirilmemelidir. ​ 5. Yoğunluk ​ Mecaz ve edebi sanatların çok kullanıldığı özelliktir. Anlam içinde anlam barındıran bir özelliği vardır. Az sözle çok şey ifade etme amacı vardır. Örnek “Dayımın yaşlılıktan ayakta duracak hali kalmadığı halde onun sayesinde işi bitirmiştik. Üstüne bir de dalga geçmek için Helal olsun, sen bayağı anlıyormuşsun bu işlerden.’ deyince bize döndü ve Dayısı, siz geliyorken ben gidiyordum.’ deyiverdi. Afallayıp kaldık orada. “ Yukarıdaki parçada dayının sözü hem kendisinin tecrübeli olduğunu ifade ifade ederken hem de karşıdakilerin acemi oldukları anlamını tek cümleyle birden fazla cümle ile ifade edilebilecek anlamları belirtmiştir. 6. Tutarlılık ​ Parçada birbiri ile anlamca çelişen ifadelerin bulunmamasıdır. 7. Açıklık ​ Anlatılmak istenen düşüncenin okuyucu tarafından rahatlıkla algılanabilmesidir. Yani her okuyucu kendine göre verilmek istenen mesajı farklı yorumlayabiliyorsa anlatım açık değildir. Yazarın verdiği mesaj herkes tarafından aynı algılanırsa anlatım açıktır. ​ 8. Özgünlük ​ Yazarın farklı yazarların anlatım özelliklerine benzemeyen kendine has üslubunu kazanmış olduğu anlatımına denir. ​ ​ 9. Özlülük ​ Az söz ile çok düşünceyi ifade edebilmektir. ​ 10. Kalıcılık ​ Eserin nesiller boyunca okunması, anlattıklarının geçerliliğinin devam etmesi demektir. ​ 11. Ulusallık ​ Farklı uluslara ait özelliklerin barınmaması, sadece bir millete ait bilgilerin kullanılmasıdır. ​ 12. Evrensellik Tüm dünyaya hitap eden konuların işlenmesidir. 13. Çağdaşlık ​ Anlatılanların geçmiş yada gelecekten ziyade yaşanılan dönemi ifade etmesidir. Yaşanılan çağı anlatmasıdır. ​ 14. İçtenlik ​ Samimi, yapmacıksız anlatım özelliğidir. Yazar sanki düşünmeden içinden geldiği gibi yazar ya da okuyucu eseri öyle algılar. 1. Öznel Cümleler Kişinin düşüncelerini, duygularını, beğenilerini ifade eden; doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanamayan cümlelerdir. Örnekler Eğirdir Gölü’nü seyretmek insana huzur verir. Yazarın son kitabı içerik olarak oldukça etkileyici. Bu sevimli kedi az önce yanıma geldi. 2. Nesnel Cümleler Doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanabilen, kişisel görüş ifade etmeyen cümlelerdir. Örnekler Türkçe, sözel bir derstir. → Bu cümle nesnel bir cümledir. Çünkü Türkçe sözel bir derstir ve bu ispatlanabilir. Her yıl nisan ayında burada festival düzenlenir. Yaban , Yakup Kadri Karaosmanoğlu’na ait bir eserdir. 3. Abartma Cümleleri Bir şeyi olduğundan daha çok ya da daha az göstererek anlatan cümlelerdir. Örnekler Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır. Dünyalar kadar işim var. Dün film izlerken gülmekten öldük. 4. Örnekleme Cümleleri Anlatılmak istenen bir düşünceyi örnek vererek somutlaştırmaktır. Örnekler Ülkemizde turistlerin ilgisini çeken pek çok il vardır İstanbul, Nevşehir, Antalya… Mutfağa sanki aylardır hiçbir canlı girmemiş gibiydi kirli tabaklar, çöpler… 5. Sebep Neden – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme nedeninin ortaya koyulduğu cümlelerdir. “-diğinden, -ınca; için, diye, nedeniyle, sebebiyle, ile” gibi kullanımlarla sebep anlamı sağlanabilir. Örnekler Kar yağdığı için yollar kapandı. Vaktim olmadığından sinemaya gidemedim. Çocuğunun hastalanması sebebiyle hastaneye gitti. Karnım acıktığından dolayı az önce bir şeyler yedim. 6. Amaç – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme amacının ortaya koyulduğu cümlelerdir. “-mak için, -mak üzere; amacıyla, gayesiyle, maksadıyla, diye, üzere” gibi kullanımlarla amaç anlamı sağlanabilir. Örnekler Ödevlerini yapmak için kütüphaneye gitti. İlacını zamanında alsın diye onu eczaneye götürdüm. Seni görmek üzere yola çıkmış. İşe yetişmek için hızlı adımlarla ilerliyordu. Uyarı Amaç – sonuç cümlelerinin sebep – sonuç cümlelerinden farkı, amacın henüz gerçekleşmemiş ancak gerçekleşmesi planlanan, hedeflenen olmasıdır. Seni görmek için geldim. “Görme” eylemi henüz gerçekleşmemiş ancak gerçekleşmesi hedeflenmiştir. Bu yüzden amaç – sonuç cümledir. Seni gördüğüm için mutluyum. “Görme” eylemi gerçekleşmiştir. Bu yüzden sebep sonuç cümledir. 7. Koşul Şart – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme şartının, başka bir olaya veya duruma bağlı olduğu cümlelerdir. “-se, -ince, -dikçe, -meden; ise, ancak, mi, ama, yalnız, üzere, yeter ki” gibi kullanımlarla koşul anlamı sağlanabilir. Örnekler Sana kitabımı veririm ama geri vermek şartıyla. İşimizi zamanında yapalım ki sıkıntı yaşamayalım. Kitap okursan başarılı olursun. Günde 3 litre su içersen sağlıklı olursun. 8. Duygu Cümleleri Hislerimizin ifade edildiği cümlelerdir. Varsayım Gerçekleşmemiş bir olayın gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşmiş bir olayın hiç gerçekleşmemiş gibi ifade edildiği cümlelerdir. Genellikle “diyelim ki, farz edelim, düşün ki” gibi ifadelere yer verilir. Örnekler Düşün ki sınavda tüm soruları doğru yapıyorsun. Diyelim ki uçağı kaçırdın ve görüşmeye gidemedin. Azımsama Bir şeyi miktarca az bulmak, yetersiz görmek anlamlarını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Akşama kadar sadece iki konu bitirmiş. Bu kadarcık parayla ne alınır ki? Beklenti Cümleleri Gerçekleşmesi beklenen davranış ve işleri ifade eden cümlelerdir. Beklentiler bazen gerçekleşir bazen de gerçekleşmez. Örnekler Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi umuyorum. Gerçekleşmiş Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi biliyordum. Gerçekleşmemiş Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi sanmıştım. Küçümseme Herhangi bir kişiye veya duruma değer vermeme, önemsememe ve onu küçük görme anlamlarını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Bacak kadar boyunla basketçi mi olacaksın? Bütün işleri bu küçücük çocuk mu yapacak? Öneri Tavsiye Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce ve tekliflerin ifade edildiği cümlelerdir. Örnekler Bu havalarda uzun kollu giysen iyi olur. Yukarıdaki dolaplara merdivenle çıkabilirsin. Aşamalı Durum Bir durumdan başka bir duruma geçişi ifade eden cümlelerdir. Bu geçiş, aşama aşama iyiye ya da kötüye doğru olabilir. Bu cümlelerde genellikle “günden güne, her geçen gün, git gide” gibi ifadeler kullanılır. Örnekler Diktiğimiz fidan git gide büyüdü. Elif’in boyu gittikçe uzuyor. İçerik Eserin neyi anlattığını, hangi konuyu ele aldığını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Öğretmenlerin yaşadıklarını ele almış bir eser. Atlarla ilgili bilgiler veren güzel bir kitap olmuş. Üslup Eserde yazarın dili nasıl kullandığını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Yazar bu kitabını yalın bir Türkçe ile yazmış . Son kitabında sürekleyici bir anlatım vardı. 9. Benzetme Cümleleri Bir varlığı ya da kavramı başka bir varlık ya da kavramın özellikleriyle anlatan cümlelerdir. Örnekler Kim bu cennet vatan uğruna olmaz ki feda? Altın gibi sarı saçları vardı. 10. Karşılaştırma Cümleleri Birden fazla varlığın, kavramın ya da durumun; benzerlik, farklılık, üstünlük gibi açılardan karşılaştırıldığı cümlelerdir. Örnekler Elif, yazı yazma konusunda daha dikkatlidir. Üstünlük Muhsin de onun kadar yakışıklıdır. Benzerlik En güzel mevsim, ilkbahardır. üstünlük 11. Cümle Oluşturma Karışık olarak verilen sözcüklerden anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturma işidir. Örnekler büyüyen – benzer – kitapsız – çocuk – ağaca – susuz →Kitapsız büyüyen çocuk, susuz ağaca benzer. KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK 1. Paragrafta Başlık Paragrafta anlatılanları en iyi özetleyen sözcük ya da sözcük grubudur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta başlığın temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafın konusu ve ana fikri ile bağlantılıdır. İlgi çekici ve düşündürücüdür. Paragrafta başlıkla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu şiirin başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir? Bu metne en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? 2. Paragrafta Konu Yazarın üzerinde durduğu olay, durum ya da düşünce paragrafın konusunu oluşturur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta konunun temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafta üzerinde durulan olay, durum ya da kavramdır. “Anlatılan nedir?”, “Neden söz ediliyor?” soruları metnin konusunu verir. Paragrafta konuyla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Yazar paragrafta neyden bahsediyor? Yazar bu metinde ne anlatıyor? Yazar bu metinden neden yakınıyor? Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir? 3. Paragrafta Ana Fikir Ana Düşünce Okuyucuya verilmek istenen mesajdır. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta ana fikrin temel özellikleri şunlardır Verilmek istenen mesajı kapsar. Metinden çıkarılması gereken derstir. “Bu metin hangi amaçla yazılmıştır?”, “Okuyucuya verilmek istenen mesaj nedir?” soruları metnin ana fikrini verir. Paragrafta ana fikirle ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Metnin/şiirin ana fikri ana düşünce, ana duygu, tema aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Şiirin ana duygusu teması aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada hangi özellik vurgulanmıştır? 4. Paragrafta Soru – Cevap Parçanın hangi soruya cevap olarak verilmiş olabileceği sorulur. Paragrafta soru – cevap özellikleri şunlardır Soru ile parça arasında bir bütünlük olmalıdır. İlk cümle genellikle fikir verebilir ancak metnin bütününe mutlaka bakılmalıdır. Paragrafta soru – cevap ile ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu parçada, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? Bu parça, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olabilir? Aşağıdakilerden hangisi bu soruya cevap olarak söylenmiştir? 5. Paragrafta Hikâye Unsurları Olay yazılarında aşağıdaki unsurlar çok önemlidir Olay Yaşanmış ya da yaşanabilecek durumlardır. Şahıs Kadrosu Olayları yaşayan ve olaylardan etkilenen kahramanlardır. Yer Mekân Olayın yaşandığı çevre veya mekândır. Zaman Olayın yaşandığı dönem, an mevsim ya da gündür. 6. Hikâyenin Bölümleri Serim Hikâyenin giriş bölümüdür. Bu bölümde olaylar ve kişiler kısaca tanıtılır. Düğüm Hikâyenin gelişme bölümüdür. Bu bölümde ayrıntıya girilir. Okuyucunun merakı en üst seviyede tutulur. Olaylar tam bir düğüme dönüşür ve okuyucu heyecanla düğümün çözülmesini bekler. Çözüm Hikâyenin sonuç bölümüdür. Gelişme bölümündeki olaylar bu bölümde çözülür. Hikâyede olaylar iki tür anlatıcı tarafından anlatılır 1. Birinci Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar kendi başından geçen ya da içinde bulunduğu bir olayı anlatır. Ben ve biz ifadeleri ile bu ifadelere uygun ekler kullanılır. 2. Üçüncü Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar, duyduğu ya da gördüğü şeyleri anlatır. O ve onlar ifadeleri ile bu ifadeler uygun ekler kullanılır. KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK

6 sınıf türkçe paragrafta anlam konu anlatımı